“Шоқан – қазақтың жарық жұлдызы”. Зиялы қауым өкілдері мен кейінгі толқынның басын қосқан әдеби кеш осылай аталыпты. Шын мәнісінде, халқымыздың біртуар ұлы Шоқан Уәлиханов қамшының сабындай ғана қысқа өмірінде кейінгі ұрпаққа мол мұра қалдырып кетті. Аққан жұлдыздай өте шыққан Шоқанның ғылымда өзіндік қолтаңбасы бар. Қазақ халқы үшін оның ағартушылығы мен этнографтығы, халық ауыз әдебиеті туындыларын жинаған еңбегі тағы бір төбе. Ал ғалымның Қашқарға саяхаты шығыстануға қосқан зор үлес болды.
Ожан Қали, жазушы, журналист:
-Саяхатқа барып келгеннен кейін Шоқан Уәлихановтың есімі бүкіл елге жария болды. Қашқарияға байланысты ол күнделік жазды. Ол күнделігі тірі кезінде шықпаған. Тек мақалалары ғана шыққан. Өзі қайтыс болғаннан кейін 1870 жылдары Семенов Тянь-Шаньскийдің араласуының арқасында Қашқар күнделігі шықты. Бұл оның тұңғыш кітабы.
Жиында Шоқанның ғылыми мұралары мен өмірінің зерттелуі жайында келелі әңгімелер қозғалды. Кейінгі жылдары шоқантану ісінің кенжелеп қалғанын бүгінде ел тарихшылары айтып отыр. Оның мол мұрасын зерттеп, зерделеу әлі де жеткіліксіз деген пікірде ғалымдар. Өткен ғасырдан бері ғалымның өмірі мен мұраларына қатысты тың дерек, пікір жоқтың қасы. Кездесуде сөз алғандардың әрбірі Шоқан Уәлихановтыңғылымға қосқан өлшеусіз еңбегі төңірегінде ой толғады. Оны кейінгі буынға жеткізу жағы да айтылды.
Зылиха Бимақанова, М.Қозыбаев атындағы СҚМУ Қазақстан тарихы және философия кафедрасының аға оқытушысы:
-Студенттер өздері құлшыныс жасап, көптеген мәліметтерді өздері жиыстырып алып келіп өткіземіз. Сабақта Шоқан Уәлихановтың барлық еңбектерін қолданамыз.
Биылғы жыл бүкіл жұртшылық үшін ұлы ғалым, этнограф, ағартушы Шоқан Уәлихановтың туғанына 175 жыл толуымен ерекше есте қалады.Қазақтың біртуар перзентінің қысқа ғұмыры мен дарқан талантын әр қырынан ашуға мүмкіндік беретін тағлымды шаралар бүкіл ел аумағында өткізілмек.
Айымгүл Әбілева